ma swoje początki w IV wieku, kiedy to cesarzowa Helena, matka Konstantyna Wielkiego, udała się na pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Według tradycji w 326 roku odnalazła relikwie Krzyża Świętego w Jerozolimie. Odkrycie to miało ogromne znaczenie dla chrześcijan, ponieważ krzyż, na którym umarł Jezus Chrystus, stał się symbolem wiary.
W roku 335 na miejscu odnalezienia krzyża cesarz Konstantyn zbudował Bazylikę Grobu Świętego. Uroczyste poświęcenie tej bazyliki odbyło się 13-go września, a dzień później krzyż został uroczyście podniesiony i pokazany wiernym. Od tego momentu dzień ,14-go września ten stał się świętem Podwyższenia Krzyża Świętego. Krzyż, który wcześniej był narzędziem tortur i hańby stał się symbolem triumfu miłości nad śmiercią i grzechem. W czasach prześladowań chrześcijan, krzyż był znakiem nadziei i odwagi. Znalezienie przez św. Helenę Krzyża na którym umarł Pan Jezus, umocniło wiarę chrześcijan i przyczyniło się do rozwoju kultu relikwii.
W miarę upływu wieków kult krzyża rozwijał się i zyskiwał na znaczeniu. W średniowieczu stał się on centralnym elementem liturgii i sztuki sakralnej. W kościołach zaczęto umieszczać krucyfiksy, a wierni nosili krzyże jako symbole swojej wiary. Krzyż stał się również ważnym elementem w ikonografii chrześcijańskiej, przedstawiającym mękę i zmartwychwstanie Chrystusa.
Do dziś krzyż jest jednym z najważniejszych symboli chrześcijaństwa. Jest przede wszystkim znakiem zbawienia. Jezus Chrystus, umierając na krzyżu, odkupił grzechy ludzkości i otworzył nam bramy nieba.
Krzyż jest również przypomnieniem miłości Boga do człowieka. Miłości ofiarnej, aż do końca. W Ewangelii wg św. Jana czytamy: Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich (J 15,13). I On to zrobił! Czy choćby: Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne (J 3,16). Krzyż jest więc znakiem miłości Boga do ludzi a jednocześnie naszej wiary w tę miłość.
Krzyż jest również znakiem zwycięstwa nad grzechem, śmiercią i szatanem. Przez zmartwychwstanie Jezusa krzyż, który był narzędziem tortur i śmierci, stał się znakiem tryumfu. W liturgii Triduum Paschalnego krzyż jest uroczyście podnoszony i adorowany przy śpiewie: „Oto drzewo krzyża, na którym zawisło zbawienie świata – pójdźmy z pokłonem”. W tym kontekście krzyż wskazuje na szczęśliwe życie wieczne dostępne dla wszystkich.
Święto Podwyższenia Krzyża Świętego ma ogromne znaczenie również we współczesnym świecie. W czasach, gdy wielu ludzi boryka się z trudnościami i cierpieniem, krzyż jest znakiem nadziei i pocieszenia. Przypomina on wiernym o miłości Boga i Jego obecności w ich życiu, a także o obietnicy zbawienia i życia wiecznego.
Liturgia tego święta ma charakter uroczysty i podniosły. W czasie mszy świętej czytane są fragmenty Pisma św., które przypominają o miłości Boga do człowieka wyrażonej w dobrowolnej ofierze Jezusa Chrystusa. W niektórych kościołach krzyż jest w tym dniu adorowany, uroczyście podnoszony i pokazywany wiernym, nawiązując do tradycji z IV wieku. Są parafie, w których organizowane są procesje z krzyżem na zewnątrz kościoła, a wierni modlą się i śpiewają pieśni ku jego czci. Celem tych celebracji jest umocnienie wiary, rozpalenie serc wdzięcznością i miłością do Boga, który umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował (J 13,1) oraz zachęta do łączenia swojej, bardzo trudnej nieraz codzienności, z ofiarą Jezusa.
Krzyż jest również znakiem jedności chrześcijan. Wspólne obchodzenie święta Podwyższenia Krzyża Świętego jest okazją do zjednoczenia się w modlitwie i refleksji nad męką Chrystusa. W wielu krajach organizowane są ekumeniczne nabożeństwa, podczas których chrześcijanie różnych wyznań wspólnie adorują krzyż i modlą się o jedność Kościoła.
W obliczu współczesnych wyzwań i trudności, krzyż przypomina, że Bóg jest z nami w naszych cierpieniach, i że Jego miłość jest silniejsza niż śmierć. W tym kontekście krzyż jest symbolem nadziei na lepsze jutro i obietnicą życia wiecznego.
Święto Podwyższenia Krzyża Świętego jest więc nie tylko wspomnieniem historycznego wydarzenia, ale również okazją do refleksji nad znaczeniem krzyża w życiu wiernych. Jak dobrze, że nosimy krzyżyki na piersi, wieszamy krzyże w mieszkaniach, miejscach nauki i pracy i że sporo jest w Polsce przydrożnych krzyży.